Ik ben in 2012 na jarenlang kansarme banenmarkt naar Nieuw Zeeland vertrokken. Hier is de huizenmarkt het afgelopen jaar met ongeveer 20 procent ingekakt.

Best top eigenlijk, de economie stottert maar massa ontslagen blijven uit.

Goede vraag! Dat is inderdaad het wonderlijke hier en komt uiteindelijk vooral op één klassiek probleem uit: iedereen wilt winst maken.

Gemeentes zijn momenteel verantwoordelijk voor woningbouw, na het wegbezuinigen van het ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer). Natuurlijk willen zij nieuwe huizen bouwen, maar door de stikstofcrisis is de hoeveelheid grond waar nog gebouwd mag worden heel erg beperkt. Zij moeten vaak dus grond duur aankopen en om de kosten te dekken voor een nóg hogere prijs beschikbaar maken. Het helpt niet dat veel gemeentes door alle extra bezuinigingen tekorten hebben, want de grondverkoop is ook heel handig om gaten te dichten.

Na de gemeentes komen de projectontwikkelaars: zij regelen de bouw van complete wijken, de verkoopprocessen en alle praktische zaken die daar allemaal mee te maken hebben. Dit zijn private partijen en zitten er dus in voor de winst. Zij moeten nu de grond duur aankopen van de gemeente. Om alsnog winst te maken, moeten er dus hele dure huizen worden gebouwd om te zorgen dat de grondprijzen gedekt zijn. Daarbij komt ook een groot tekort aan bouwvakkers en materialen die de fysieke bouw van een huis ook nog eens extra duur maakt.

Tenslotte is er aan de kant van de kopers ook een en ander veranderd het afgelopen jaar. De hypotheekrente is van ongeveer 1.5% naar 4.5% gegaan. Dat klinkt misschien niet zoveel, maar dit maakt een hypotheek makkelijk duizenden euros duurder per jaar.

Al met al zijn het heel veel dingen die elkaar echt heel erg versterken. Er zijn vast nog heel veel factoren (ook wettelijk), maar dit geeft een beetje een idee van de impasse waar we nu als land inzitten.